Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty

Dawid Sarysz
Dawid Sarysz
Święty Maternus z Kolonii przed II Wojną Światową był dość popularnym świętym, szczególnie na terenie Niemiec. Był patronem niejednej parafii czy kościoła. Dzisiaj jest jednym z patronów parafii i kościoła w Stroniu Śląskim oraz w Lubomierzu. Kim był ten niezwykły święty? Czy to prawda, że żył kilkaset lat? Fakty i legendy.

Panorama Kłodzka - Klodzko.naszemiasto.pl na Facebooku. Dołącz do nas!

Spis treści

Maternus - skąd pochodzi to imię?

Imię Maternus jest pochodzenia łacińskiego, którego podstawę stanowi pospolity przymiotnik maternus, materna, maternum co oznacza matczyny, macierzysty. Odpowiednikami obcojęzycznymi dla tego imienia są: Maternus (w języku łacińskim i angielskim), Maternus lub Matern (w języku niemieckim), Materne (w języku francuskim) i Materno (w języku włoskim).

W historii kościoła imię Maternus było najbardziej popularne w średniowieczu. Jednakże w zapisach hagiograficznych odnaleźć możemy dwóch biskupów noszących to imię: św. Maternus z Kolonii i św. Maternus z Mediolanu.

Święty Maternus z Kolonii... i nie tylko

Święty Maternus z Kolonii, według podręcznika z Trier (dzisiejszy Trewir w Niemczech) z 1912 roku, był trzecim biskupem tego miasta, a także biskupem Kolonii i Tongern. Jest nazywany apostołem Alzacji. Maternus to imię historycznie poświadczonego biskupa Kolonii (Nadrenia, Niemcy) z początku IV stulecia, które znajduje się na liście uczestników synodu w Rzymie w roku 313 i w Arles w 314 roku oraz w aktach tak zwanego sporu donatystów, w którym był jednym z trzech rozjemców. Należał do bliskich powierników cesarza Konstantyna Wielkiego, pod którego panowaniem chrześcijaństwo w 313 roku odetchnęło od prześladowań.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Wizerunek św. Maternusa z kościołem (z trzema wieżami) w ręce. Wikipedia

Co o Maternusie mówi podręcznik z Kolonii

Według podręcznika archidiecezji Kolonii z 1908 roku jego działalność biskupia obejmuje czas od 285 do 315 roku, choć dopiero w roku 343 na tej stolicy biskupiej zasiada jego następca. Św. Maternus był założycielem diecezji kolońskiej oraz biskupstwa w Tongern. Był powołany przez cesarza Konstantyna Wielkiego z 18 innymi biskupami (Retycjuszem z Autun, Marinem z Arles190 i piętnastoma biskupami italskimi) do ważnej komisji, która w porozumieniu z papieżem Milicjadesem orzekała w sprawach sporów donatyńskich i która zebrała się 2 października 313 roku w Rzymie na Lateranie. W następnym roku uczestniczył on w pierwszym ogólnym synodzie krajów zachodnich w Arles wraz ze swoim archidiakonem Makrinusem. Prawdopodobnie było to w bazylice św. Gereona i jego towarzyszy, którzy mieli zginąć za cesarza Maksymiana pod murami Kolonii, a których groby ten męczennik wybudował.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Katedra w KoloniiArchiwum autora

Rzymskie źródła o Maternusie

W Martyrologium Rzymskim czytamy, że św. Maternus z Kolonii był uczniem św. Piotra Apostoła. Św. Piotr Apostoł miał wysłać w okolice Renu i Mozeli św. Euchoriusa, Valeriusa i Maternusa do proklamowania ewangelii. Pierwszy był wówczas biskupem, drugi diakonem a Maternus subdiakonem. Maternus przybył nad Ren. Zmarł koło castell Eley (Elegia), dziś Ehl w Alzacji, gdzie przez długi czas była pokazywana jego płyta nagrobna. Po tym wydarzeniu - według legendy – Euchorius i Velerius pośpieszyli ponownie do św. Piotra, aby prosić Apostoła o wrócenie życia ich towarzyszowi – Maternusowi. Gdy powrócili, dotknęli oni zmarłego laską (ruchomym kijem), którą im miał dać święty Piotr, po czym Maternus został wskrzeszony.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Pastorał św. Piotra, za pomocą którego został wskrzeszony św. Maternus. Oryginalna jest tylko drewniana końcówka. (Skarbiec Archidiecezjalny w Kolonii)Archiwum autora

Wspomniany wcześniej koloński podręcznik wspomina św. Maternusa jako drugiego biskupa i jako pierwszego ucznia Księcia Apostołów – św. Piotra, jednakże bez nazwy imienia, gdyż stary dyptyk zaginął w czasie wędrówki ludów, a także dlatego, że w czasach przedkonstantyńskich imiona biskupów rzadko publicznie były ujawniane z powodu panującego niebezpieczeństwa prześladowania.

Legendy o świętym Maternusie

Istnieje również podanie, według którego święty Maternus jest młodzieńcem z Naim, którego Jezus wskrzesił. Według owego podania św. Maternus wskrzeszany był 3 razy: przez Jezusa, drugi raz w Elegii w Alzacji (jak wyżej opisano) i po raz trzeci w Kolonii lub w Trewirze. W związku z powyższym "wyjaśnia się" obecność Maternusa na synodzie w Rzymie w 313 roku a przy tym w roku następnym w Arles. Są to fakty potwierdzone historycznie. Udowodnione jest, że chodzi przy tym nie tylko o pobożną legendę.

Wkrótce potem [Jezus] udał się do pewnego miasta, zwanego Naim; a podąąali za Nim Jego uczniowie i tłum wielki. Gdy przybliżył się do bramy miejskiej, właśnie wynoszono
umarłego – jedynego syna matki, a ta była wdową. Towarzyszył jej spory tłum z miasta. Na jej widok Pan zlitował się nad nią i rzekł do niej: „Nie płacz”. Potem przystąpił, dotknął się mar – a ci, którzy je nieśli, przystanęli – i rzekł: „Młodzieńcze, tobie mówię, wstań!”. A zmarły usiadł i zaczął mówić; i oddał go jego matce. (Łk 7, 11-15).

Inna legenda dopatrzyła się w Maternusie jednego z siedemdziesięciu dwóch uczniów Zbawiciela, a jeszcze inna brata Jana Chrzciciela.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Wizerunek św. Maternusa z kościołem (z trzema wieżami) w ręce. Parafia Stronie Śląskie

Gdzie znajduje się grób św. Maternusa?

Uderzającym jest fakt, że w Kolonii nie znajduje się jego grób. Według średniowiecznej interpretacji istniał czczony grób św. Maternusa w Trier w północnej części kościoła św. Mateusza, który zburzono w 1783 roku. Jednakże doczesne jego szczątki przeniesione zostały przez arcybiskupa Poppone do katedry w 1037.

Legenda podaje również, że po śmierci Maternusa, jego doczesne szczątki zostały złożone w łodzi i puszczone najprawdopodobniej wodami Renu. W Tongern znajduje
się natomiast tylko pastorał św. Maternusa.

Moc Maternusa i jego długowieczność a może nawet...

Kto oglądał film "Zielona mila" (zrealizowanego w 1999 r. na podstawie książki Stephena Kinga), z Tomem Hanksem w roli głównej, pamięta zapewne, że skutkiem niezwykłego dotknięcia i przekazania mocy głównemu bohaterowi Paulowi Edgecombe (Tom Hanks) przez Johna Coffey (w tej roli nieżyjący już od 10 lat Michael Clarke Duncan) była jego długowieczność. Akcja filmu toczy się głównie w 1935 roku a główny bohater dożywa 108 lat co nie jest bardzo zaskakujące, lecz jego czworonożny towarzysz (mysz) żyje równie długo... czy wskrzeszony (może nawet kilkakrotnie) Maternus żył dzięki specjalnej mocy kilkaset lat? A może przechadza się gdzieś po dzień dzisiejszy? Wszakże nie ma jego grobu. Miejcie oczy otwarte i bądźcie czujni!

Kult świętego Maternusa

Kult św. Maternusa rozwijał się w Kolonii, Trewirze, Tongern, Liège i Alzacji, oraz w Bawarii, w Pradze i na Śląsku. Wspomnienie tego świętego patrona przypada 14 września, choć w Tongern obchodzono je 25 września i 23 października a w Kolonii 19 września i 23 października.

Jak przedstawiano świętego Maternusa w malarstwie i rzeźbie?

W ikonografii św. Maternus z Kolonii przedstawiany jest z trzema infułami (jedna na głowie, a pozostałe na księdze) lub z kościołem z trzema wieżyczkami, jako wskazanie na trzy biskupstwa. Jako patron uprawiających winogrona posiada często odpowiednie atrybuty. Ponadto przedstawiany jest z kielichem, krucyfiksem oraz w scenie powstania z martwych.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Zbliżenie na wizerunek św. Maternusa na obrazie w kościele w Stroniu Śląskim.Archiwum autora

Z jakimi problemami możemy zwracać się do świętego Maternusa?

Święty Maternus z Kolonii jest szczególnym orędownikiem w gorączce i chorobach zakaźnych. Wspomaga także bujny wzrost winorośli. Jest pomocnikiem w przypadku braku wody.

Ślady po kulcie świętego Maternusa w czasach współczesnych

Spośród znanych obiektów sakralnych noszących imię św. Maternusa z Kolonii należy wymienić mały kościółek z czasów Karolingów w Breberen koło Heinsbergu, w Brügel (miasto Manheim) oraz w alzackim Ehl. Na Śląsku znana jest kaplica św. Maternusa z Kolonii we Wrocławiu, Piławie Górnej, w Kamieńcu Ząbkowickim oraz w opisywanym kościele parafialnym w Stroniu Śląskim. We Wrocławiu kaplica św. Maternusa, z połowy XIV wieku, znajdowała się przy kościele św. Elżbiety (obecnie garnizonowy).

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Obraz św. Maternusa umieszczony w ołtarzu głównym kościoła w Stroniu Śląskim. Archiwum autora

Autor niniejszego opracowania natrafił również na kościół św. Maternusa z Kolonii w Lubomierzu z figurą tego świętego umieszczoną tam w ołtarzu głównym. Istnieje również w tej miejscowości kolumna na której zwieńczeniu umieszczono figurę św. Maternusa. Sam święty Maternus z Kolonii zaś wpisany jest w herb tej miejscowości.

Kościół Matki Bożej Królowej Polski i św. Maternusa w Stroniu Śląskim

Kościół w Stroniu Śląskim na mapie

Zważywszy na popularność świętego Maternusa z Kolonii również na terenie Śląska oraz przedstawienie ikonograficzne na obrazie znajdującym się w kościele parafialnym w Stroniu Śląskim, na którym przedstawiono go w momencie zmartwychwstania (nad otwartą kryptą), można stwierdzić, iż to właśnie ten święty – Maternus z Kolonii – jest patronem strońskiej świątyni..

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Obraz św. Maternusa w kościele parafialnym w Stroniu Śląskim (umieszczony w tylnej części świątyni).Archiwum autora

Warto także wspomnieć, że imię Maternusa nosił ksiądz Melchior Matern – pustelnik mieszkający obok kaplicy świętego Onufrego w Stroniu Śląskim pod koniec XVIII wieku.

Dekretem Jego Eminencji Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski, z dnia 4 kwietnia 1969 roku kościół parafialny w Stroniu Śląskim przyjmuje imię nowego patrona: Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski zamiast dotychczasowego patrona - świętego Maternusa. W ołtarzu głównym wkomponowano figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem. Z czasem zaś obraz św. Maternusa przeniesiono do tylnej części kościoła, gdzie znajduje się po dzień dzisiejszy. Po około 30-letniej przerwie powrócono w parafii w Stroniu Śląskim do czczenia tego niezwykłego świętego. Każdego roku 14 września sprawowana jest msza odpustowa.

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Maternus z Kolonii. Czy żył kilkaset lat, a może żyje do dziś? Legendy i fakty
Dekret Kardynała Stefana Wyszyńskiego – Prymasa Polski ustanawiający MB Królową Polski patronem kościoła w Stroniu Śląskim. (Archiwum parafialne w Stroniu Śląskim)Archiwum autora

Zobacz zdjęcia z kościoła w Stroniu Śląskim

Co łączy Stronie Śląskie i Lubomierz? Nieznany święty - Mate...

LITANIA DO ŚW. MATERNUSA

Kyrie, elejson, Chryste, elejson, Kyrie, elejson.
Chryste, usłysz nas – Chryste wysłuchaj nas,
Ojcze z nieba, Boże, – zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże, – zmiłuj się nad nami.
Duchu Święty, Boże, – zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, jedyny Boże, – zmiłuj się nad nami.
Święta Maryjo, – módl się nad nami.
Święty Maternusie, – módl się nad nami.
Święty Maternusie, Żarliwy w służbie Bożej, –
Święty Maternusie, wierny wyznawco Chrystusa, –
Święty Maternusie, mężny głosicielu Ewangelii, –
Święty Maternusie, niestrudzony założycielu wspólnot Kościoła, –
Święty Maternusie, sprawiedliwy sędzio, –
Święty Maternusie, roztropny rozjemco w sporach, –
Święty Maternusie, orędowniku w chorobie, –
Święty Maternusie, podporo umierających, –
Święty Maternusie, pomocniku w potrzebach braku wody, –
Święty Maternusie, wspomożycielu bujnego wzrostu winorośli, –
Święty Maternusie, patronie naszej świątyni, –
Święty Maternusie, opiekunie naszej wspólnoty parafialnej, –
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – przepuść nam Panie!
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – wysłuchaj nas Panie!
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – zmiłuj się nad nami!
K. Módl się za nami święty Maternusie.
W. Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Módlmy się: Boże, Ty włączyłeś do grona świętych pasterzy świętego
Maternusa, odznaczającego się wiarą, która zwycięża świat, i gorącą miłością
ku Tobie, + spraw za jego wstawiennictwem * abyśmy trwając w wierze
i miłości zasłużyli na udział w jego chwale. Przez naszego Pana.
lub
Módlmy się: Boże, Światło i Pasterzu wiernych, Ty postawiłeś
świętego Maternusa, biskupa, na czele Twojego ludu, aby go karmił słowem i
kształtował własnym przykładem + spraw, abyśmy za jego wstawiennictwem
zachowali wiarę, której nauczał * i szli drogą, którą nam wskazał. Przez
naszego Pana.

Modlitwa za wstawiennictwem św. Maternusa

Jezu, nasz Mistrzu i Nauczycielu.
Tyś namaścił świętego Maternusa przez dar swego Ducha,
aby odważnie wystąpił do boju walcząc o prawdę,
a lud swój święty karmił Twoją nauką.
Ten święty nasz patron był przewodnikiem i wzorem dla wiernych
światłem dla ślepych, ratunkiem ubogich
Ojcem roztropnym i wszystkim dla wszystkich
tak jak Apostoł Piotr – którego był uczniem.
Chryste, co w niebie nagradzasz zasługi
świętych pasterzy i dajesz im chwałę,
pomóż nam dążyć za jego przykładem
Drogą Zbawienia.
Tobie, o Zbawco i Królu Wszechmocny,
razem z Twym Ojcem i Duchem płomiennym
cześć, uwielbienie i chwała niech będzie
teraz i zawsze. Amen.

ZOBACZ TEŻ:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na klodzko.naszemiasto.pl Nasze Miasto