Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zobaczcie, jak wyglądała stolica Karkonoszy 80 lat temu. Po wojnie przybywali osadnicy, a starosta Wojciech Tabaka organizował życie

Paulina Gadomska, Alina Gierak
Starsi mieszkańcy Jeleniej Góry mogą poszukać na tych zdjęciach swoich domów i zakładów pracy. Młodsi poznają dzięki nim historię swojego miasta. Podczas II wojny światowej Jelenia Góra nie doznała żadnych zniszczeń. Owszem, na ulicach miasta spotkać można było żołnierzy niemieckich, a po ich kapitulacji 8 maja 1945 roku, radzieckich, ale przejęcie miasto odbyło się spokojnie. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że miasto tętniło życiem. Zobaczcie, jak wyglądała Jelenia Góra i jej mieszkańcy w latach 40. minionego wieku.

Spis treści

Jelenia Góra oddana bez wystrzału

Rosjanie zajęli Kotlinę Jeleniogórską 9 maja 1945 r. niemal bez strzału.

Wprawdzie niemieckie władze Jeleniej Góry przygotowywały się do obrony miasta, m.in. budując schrony przeciwlotnicze dla ludności ( m.in. pod Wzgórzem Kościuszki) jak również szkoląc ludność w zakładaniu i rozmieszczaniu ładunków wybuchowych, a przed wkroczeniem Rosjan Wermacht zdążył wysadzić wiadukt kolejowy i most drogowy na Bobrze w Grabarach, to większych zniszczeń nie było.

Pierwsi włodarze miasta

Tadeusz Rzęsista, jako zastępca Pełnomocnika Rządu RP na Obwód Nr 30 (czyli Jelenią Górę), objął władzę w mieście 26 maja 1945 r., przejmując ja od czterech przedstawicieli niemieckiej Rady Miejskiej

Wojciech Tabaka, jako Pełnomocnik Rządu RP na Obwód Nr 29 (czyli powiat jeleniogórski), objął władzę w regionie 26 maja 1945 r., przejmując ją od niemieckiego Landrata. Wojciech Tabaka stał się z czasem legendą organizacji życia polskiego w Regionie.

Pierwsi osadnicy

Już w maju 945 roku do Jeleniej Góry zaczęli przybywać pierwsi osadnicy z Polski Centralnej, a od wiosny 1946 r. przesiedleńcy z terenów wschodnich, wcielonych do Związku Sowieckiego. Ich losem od strony formalnej zajmował się Państwowy Urząd Repatriacyjny.
W celu integracji tej różnorodnej masy ludzkiej i rozwiania ogromnej niepewność, co do dalszych losów na nieznanym sobie terenie, władze starały się organizować różnorodne manifestacje.

Kotlina Jeleniogórska, dysponując wieloma obiektami wypoczynkowymi, stała się miejscem, do którego kierowano sieroty wojenne, do zakładanych tu Domów Dziecka. Jeden z nich, nazwany „Zacisze Leśne” znajdował się w Karpaczu.

Przejmowanie zakładów pracy

Jednym z najpilniejszych zadań, stojących przed polska administracją w 1945 r.,stało się przejęcie i zabezpieczenie majątku na Ziemiach Zachodnich, w tym zakładów pracy, których wyposażenie było wywożone przez Rosjan na Wschód.

Akcją zabezpieczania zajmowały się specjalne Grupy Operacyjne Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów (KERM) i Ministerstwa Przemysłu. Do Jeleniej Góry Grupa taka dotarła już 9 maja 1945 r.

Ważnym wydarzeniem pierwszych powojennych miesięcy w Jeleniej Górze stał się I Zjazd Przemysłowy Ziem Odzyskanych, jaki obradował w Teatrze Miejskim w dniach 27-29 sierpnia 1945 r. ,z udziałem władz państwowych oraz przedstawicieli najważniejszych przedsiębiorstw i instytucji tworzących się na terenach Zachodnich i Północnych Polski.

Życie kulturalno - naukowe

W latach 1945-1948 Jelenia Góra była bardzo ważnym ośrodkiem kulturalno- naukowym na Dolnym Śląsku, czego przejawem były wydawane tu periodyk m.in. miesięcznik „Śląsk”, którego siedziba znajdowała się przy ul. Norwida 9. Redaktorem naczelnym był prof. Stefan Kuczyński, a druk odbywał się w jeleniogórskiej Oddziale Zakładów Graficznych Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego.

Drugim ważnym tytułem był miesięcznik „Nauka i Sztuka”, mieszczący się pod tym samym adresem.

Pierwszy polski teatr na Dolnym Śląsku

Pierwszą premierą była „Zemsta” Aleksandra Fredry, przyjęta entuzjastycznie przez publiczność. Jelenia Góra, jako pierwsze miasto Ziem Zachodnich i Północnych powojennej Polski posiadała własny zespół teatralny, który pod kierunkiem Stefanii Domańskiej przyjechał z Rzeszowa w końcu lipca 1945 r. i miesiąc później rozpoczął regularne występy na scenie miejscowego teatru, wzniesionego w 1904 r.

Skład pierwszego zespołu tworzylim.in.: Kazimierz Dejmek, Adam Hanuszkiewicz, Ignacy Machowski,Sławomir Misiurewicz i inni.

Region jeleniogórski od 1945r.stanowił wielką atrakcję turystyczną, a Karkonosze stały się celem licznych wycieczek turystów z całego kraju. W 1946 roku ukazała się pierwsza polska mapa turystyczna okolicy, już z nowymi nazwami.

Atrakcyjność turystyczną Karkonoszy wykorzystywały różne wydawnictwa, publikując szereg przewodników i opisów krajoznawczych, ciszących się wielką popularnością.

(na podstawie "Jelenia Góra 1945-1948. Czas przełomu". Wyd. Archiwum Państwowe w Jeleniej Górze. )

Obejrzyj także te zdjęcia

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Dziennik Zachodni / Wielki Piątek

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na jeleniagora.naszemiasto.pl Nasze Miasto