Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

O cmentarzu ewangelickim w Szklarskiej Porębie mówi się, że to karkonoski Panteon. To miejsce pochówku artystów, naukowców i pisarzy

Alina Gierak
Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie to miejsce smutne i piękne
Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie to miejsce smutne i piękne Alina Gierak
O tym cmentarzu mówi się, że to karkonoski Panteon. Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie jest niezwykle cenny dla historii karkonoskiego regionu. Są na nim pochowani wybitni naukowcy, pisarze i malarze. Najbardziej znany jest Carl Hauptmanna, dramaturg, tłumacz na język niemiecki „Chłopów” Władysława Reymonta. Odnajdziemy także grobowce między innymi pisarza i biologa Wilhelma Bölsche, malarza na szkle Juliusa Ludwiga oraz szklarskiej rodziny Preusslerów.

Spis treści

Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie to zachowane świadectwo historii

Stary, opuszczony i częściowo zrujnowany cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie Dolnej jest zachowanym dokumentem 200 -letniej historii kurortu pod Szrenicą. Dla miejscowości o charakterze kolonii artystów, jaką była Szklarska Poręba, cmentarz ten ma znaczenie szczególne.

Nekropolia została założona w 1844 r. w Szklarskiej Porębie Dolnej, powyżej kościoła filialnego p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny (dawny zbór ewangelicki z lat 1755 - 1787).

Miejsce ostatniego spoczynku znalazło tutaj wielu twórców niemieckiej literatury i sztuki XIX i XX wieku. Pochowani są też tutaj ludzie związani z produkcją szkła artystycznego, z którego słynęła Szklarska Poręba.

Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie
Cenny i zabytkowy jest także starodrzew, zachowany na cmentarzu.Alina Gierak

Warto odwiedzić to miejsce, by poczuć ducha historii i przekonać się, jak wielu twórców pokochało Karkonosze. Jest tu cicho, spokojnie i nostalgicznie.

Przed 1 listopada porządkują cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie

Cmentarz od kilku lat jest co roku, przed Dniem Wszystkich Świętych, porządkowany przez grupę wolontariuszy z Niemiec Landsmannschaft Schlesien - Rodacy ze Śląska oraz mieszkańców Szklarskiej Poręby. Wolontariusze wycinają krzaki, oczyszczają nagrobki.

Dzięki ich pracy, cmentarz niczym nie przypomina zaniedbanej nekropolii, jaką był jeszcze kilka lat temu. Wtedy samosiejki zarastały pomniki, po kątach poniewierały się butelki, opony i inne i odpady. Cmentarz był stale dewastowany.

Być może na braku szacunku do tego miejsca zaważył jego pierwotny, ewangelicki charakter oraz fakt, że pochowani byli tutaj Niemcy - dawni mieszkańcy Szklarskiej Poręby - opisywał Przemysław Wiater, nieżyjący dyrektor Muzeum Karkonoskiego, wieloletni kustosz Muzeum Carla i Gerharta Hauptmannów, znawca historii regionu

Kaplica rodziny Preusslerów i innych szklarzy na cmentarzu ewangelickim

Najcenniejszym zabytkiem jest pochodząca z drugiej połowy XIX wieku, znajdująca się w górnej cmentarza, kaplica Preusslerów.

W XVIII wieku Preusslerowie założyli w okolicach Szklarskiej Poręby huty szkła. Gdy popadły w ruinę, produkcję szkła przejęła najbardziej huta "Józefina" powstała w 1842 r., która osiągnęła światową sławę i uznanie.

Na cmentarzu w Szklarskiej Porębie Dolnej swoje groby mają także inne osoby, które zajmowały się wytwarzaniem i zdobieniem szkła artystycznego. Zwraca uwagę nagrobek rodziny Sacher, specjalistów w artystycznym grawerowaniu szkła. Nagrobek powstał około 1910 r., niestety jego płyta inskrypcyjna została rozbita w marcu 1998 r.

Miejsca spoczynku mają też tutaj inni miejscowi artyści: mistrz malarstwa na szkle Julius Ludwig czy mistrz szlifierski Ernst Wriese i jego syn, który kontynuował zawód ojca Alfred Wriese (1882 - 1914).

W połowie dolnej części cmentarza, na prawo od głównej alejki pochowany jest mistrz szlifierski August Wennrich (1825 - 1878), a trochę powyżej, po tej samej stronie spoczywa mistrz szlifierski Oskar Simon (1874 - 1927). Obaj wywodzili się ze starych, zasłużonych dla hutnictwa szkła rodów - opisywał Przemysław Wiater

Na cmentarzu pochowany jest Carl Hauptmann, ikona Kolonii Artystycznej w Szklarskiej Poręby

Dawny cmentarz ewangelicki jest znany także jako miejsce ostatniego spoczynku filozofa i literata Carla Hauptmanna (1858 - 1921), starszego brata laureata literackiej Nagrody Nobla Gerharta Hauptmanna.

Do jego najbardziej znanych utworów należy „Księga Ducha Gór”. Carl przetłumaczył na język niemiecki powieści Władysława Reymonta "Chłopi". Uważa się, że jego wkład w nadaniu przekładowi doskonałej formy przyczynił się do przyznania Reymontowi w 1924 roku Nagrody Nobla, gdyż jury korzystało z niemieckiego przekładu.

Pomnik nagrobny Carla Hauptmanna zaprojektowany został przez jego przyjaciela,
wybitnego wrocławskiego architekta prof. Hansa Poelziga w 1925 r. Umieszczony na nim napis pochodzi z dziennika pisarza:
Spoczywam tu pod różą; i pod koniczyną, Pod nimi przenigdy; nie zaginę. I każda łza żałości, która spłynie z Twego oka, sprawi, że mój grób wypełni się pamięcią; Zaś za każdym razem gdy jesteś wesół, Mój grób pełen jest pachnących róż

Cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie
Tablica nagrobna Carla Hauptmanna została odnowiona.Alina Gierak

Pomnik Carla Hauptmanna po wojnie został niemal całkowicie rozbity. W latach 1982 - 1983 nagrobek zrekonstruowano i ustawiono koło muzeum Domu Hauptmannów w Szklarskiej Porębie. Zaś na cmentarzu znajduje się granitowa płyta, upamiętniająca twórcę. W 2021 roku staraniem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze zakupiono i zamontowano nową płytę nagrobną.

Carl Hauptmann był ikoną Kolonii Artystycznej w Szklarskiej Porębie. Ciesze się, że godnie uhonorowaliśmy tego miłośnika regionu i pisarza w setną rocznicę jego śmierci - mówiła Julita Zaprucka, dyrektorka Muzeum Karkonoskiego, odsłaniając nową tablicę

Nagrobki innych wybitnych osób

Pod cmentarnym murem znajdują się dwa nagrobki rodziny Bölsche. Wilhelm Bölsche (1861 - 1939) był pisarzem i biologiem, popularyzatorem idei ochrony przyrody. Jego sława sięgała daleko poza granice Niemiec. Obok pochowane zostały jego żona Johanna i córka Johanna (1900 - 1935), która pełniła funkcję jego sekretarki.

Na cmentarzu odnajdziemy także nagrobek Hannsa Fechnera (1860 - 1931) i jego żony Hannah (1865 - 1934). Hanns Fechner był znanym malarzem, grafikiem, portrecistą pruskiego dworu królewskiego, profesorem berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych. Był członkiem honorowym „Stowarzyszenia Artystycznego Św. Łukasza w Szklarskiej Porębie". Hannach Fechner spędziła dwadzieścia lat na misji katolickiej w Indiach, zakładając tam wiele szkół i przedszkoli. Po powrocie z misji propagowała pod Szrenicą indyjską kulturę.

Na cmentarzu w Szklarskiej Porębie Dolnej pochowani byli malarze Georg Wichmann i Hans Oberländera. Ich groby nie zachowały się.

Niedaleko od bocznej bramy cmentarnej odnajdziemy nagrobki Maxa Schlickera i Gustava Bertholda. Pierwszy był właścicielem znanej winiarni i hurtowego składu win (obecnie kawiarnia "Kaprys"). Winiarnia była miejscem spotkań artystów i literatów. Gustav Berthold był dyrektorem i dyrygentem stojącej na wysokim poziomie tutejszej orkiestry uzdrowiskowej.

Zobacz, jak dzisiaj wygląda cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na jeleniagora.naszemiasto.pl Nasze Miasto