Miedzianka Jelenia Góra. Przedstawienie w Teatrze im. Cypriana K.Norwida (recenzja)

Przed młodymi twórcami (reżyserem Łukaszem Fijałem i autorem adaptacji Tomaszem Cymermanem - obaj z PWST w Krakowie) stanęło niełatwe zadanie przełożenia na język sceny reportażu Filipa Springera ”Miedzianka. Historia znikania” . Musieli nie tylko wybrać sposób narracji, ale dokonać wyboru - na jakim okresie z 700-letniej historii Miedzianki, miejscowości spod Janowic Wielkich, się skupić.

Słusznie wybrali czasy najnowsze - od Niemców, przez Rosjan (gdy działała kopalnia uranu) do Polski współczesnej. Umiejętnie do nich dotarli przez wprowadzenie do sztuki postaci Adama i "przypominaczy".
Adam, 25-36 latek z Jeleniej Góry, mieszkający w Danii, zaręczony z Finką ma za zdanie połączyć współczesność z historią regionu. To on zadaje pytania, które zadaje teraz każdy młody mieszkaniec miasta? Czy warto tu zostać? czy tu jest moje miejsce?

Adam pyta, bo realizując film dokumentalny dla duńskiej telewizji, zdaje sobie sprawę, jak niewiele wie o swoim rodzinnym mieście i regionie. Choć zna daty, fakty, to nie wie dlaczego zniknęła Miedzianka, dlaczego wyjeżdżają ludzie i tak trudno się żyje w jeleniogórskim.

Sztuka nie daje odpowiedzi. Ale prowokuje do stawiania tych pytań. I to jest jej wartością. Dawno bowiem w jeleniogórskim teatrze nie było przedstawienia zmuszającego do myślenia o otoczeniu i regionie, sprawiającego, że chce się bardziej poznać historię miejsc, wśród których żyjemy.

Adamowi (w tej roli Robert Mania, nieco zagubiony, wyraźnie rozdarty między sentymentem do rodzinnych stron a chęcią ułożenia sobie życia na obczyźnie, bo tam łatwiej ).
W odpowiedzi mają pomóc "przypominacze", czyli postacie odgrywające w jego śnie prawdziwych mieszkańców Miedzianki, tych sprzed 100, 50 i 30 laty. Przez zawirowania historii prowadzi go sama Miedzianka, która w jego śnie jest młodą, pociągającą dziewczyną (dobra rola Agaty Grobel). Jej Miedzianka umiejętnie pozostaje senna zjawą,ale równocześnie jest młodzieńcza i czytelna w przeświadczeniu, że trzeba zrobić wszystko, by do końca dociągnąć opowieść.

W pamięci widza zostają opowieści z życia w Kupfenbergu (tak "za Niemca" nazywała się Miedzianka) sceny ze zbiórki młodych mieszkańców, członków Hitlerjugend przed domem miejscowego proboszcza. Nie pozostaniemy obojętni po wysłuchaniu opowieściach ludzi, którzy zamieszkali w Miedziance po wojnie i pracowali w kopalni uranu pod nadzorem Rosjan.

"Przypominaczy" grają: Elżbieta Kosecka, Małgorzata Osiej – Gadzina, Robert Dudzik, Kazimierz Krzaczkowski. Mogliby moim zdaniem bardziej oszczędnie używać ruchu scenicznego, czasami nie krzyczeć tak głośno, dać nam czas na zrozumienie kwestii. Ale to drobiazgi i nie psują ogólnego, dobrego wrażenia.

Adaptacją „Miedzianki.” zajął się Tomasz Cymerman (PWST, Kraków). Sztukę wyreżyserował Łukasz Fijał (PWST, Kraków). Autorem scenografii jest Marek Brodowski. W spektaklu, jak w książce, nie pominięto przypowieści, krążących wśród ludzi choćby o drugim cmentarzu, czy Cyganach, dewastujących miasteczko, których było 20 czy 200?
Ze wzruszeniem i uwagą oglądali spektakl byli mieszkańcy. Na premierę przyjechał Bogdan Spiż z rodziną, właściciel browaru Spiż, który urodził się w Miedziance, bo tu jego ojciec warzył w miejscowym browarze znakomite piwo.
- Ciekawie zrobiona sztuka, w sposób nowoczesny i nowatorski. Zastanawiałem się przed premierą, jak można ująć w spektaklu taki duży wycinek historii. Wybranie elementów ciekawych - aby zainteresować widzów - i zarazem nauczenie, co to jest historia, jak do niej podejść, że trzeba żyć przyszłością nie przeszłością, że trzeba o niej opowiadać, w moim odbiorze sztuki rewelacyjnie trafione – mówił po spektaklu Bogdan Spiż.

Sztukę można będzie obejrzeć 9 stycznia 2014 r. o godz. 19 i 12 stycznia o godz. 17

W holu teatru obejrzycie wystawę zorganizowaną przez Stowarzyszenie Jeleniogórska Strefa Fotografii . Bohaterem zdjęć jest Miedzianka, miasteczko, które zniknęło.
Autorami prac są członkowie Stowarzyszenia: Ewa Andrzejewska, Dariusz Goetze, Joanna Hobgarska, Jacek Jaśko, Alicja Kołodziejczyk, Wojciech Miatkowski, Tomasz Mielech, Krzysztof Niewiadomski, Adam Piwowarczyk i Wojciech Zawadzki. Wystawę można oglądać do końca lutego.

Alina Gierak